[Kritiek - Kunst-en Cultuurkritiek] Toen de apen nog niet spraken: de wij-ikjes van de Belgische politiek

De commotie rond de concertreeks 0110 heeft in de voorbije weken verschillende keren het nieuws gehaald. De concerten zouden een regelrechte provocatie zijn aan het adres van het Vlaams Belang. Maar in de marge van dit verhaal speelt zich een ander verhaal af dat niet zozeer veel vertelt over het Vlaams Belang of de organisatoren waaronder Tom Barman, frontman van de rockgroep dEUS de voornaamste is. Vooral de protestbrief van Vlaams Belang-volksvertegenwoordiger Francis Van den Eynde aan zanger Helmut Lotti toont hoe de hele Belgische politieke wereld verzeild is geraakt in een diepe identiteitscrisis. Wie van onze politici durft het "wij" nog achterwege te laten en te spreken uit eigen naam? Wie komt er uit de ivoren toren die de zogenaamde "kennis van het volk" geworden is? En wie zegt ons nog wat politiek is en wat niet?

Met concerten in Antwerpen, Gent, Brussel en Chartre willen tientallen Belgische artiesten protesteren tegen de opmars van extreemrechts. 0110 Kleur Je Stad moet duidelijk het signaal geven dat zij de deelnemers zich afzetten tegen alles wat ruikt naar racisme en onverdraagzaamheid. Dat is niet naar de zin van het Vlaams Belang. De partij voelt zich geviseerd en zegt dat de concerten enkel tegen hen gericht zijn, een politiek manoeuvre dus. Enkele Vlaams Belang-kopstukken hebben daarom een brief geschreven naar de deelnemende artiesten omdat die niet op de hoogte zouden zijn van het politieke karakter van het evenement.

Het initiatief van Barman en co kreeg meteen de steun van enkele grote namen van het Vlaamse lied en het populaire genre zoals Helmut Lotti en Laura Lynn. Dat was voor heel wat mensen een grote verrassing. Van hun fans wordt gemakshalve verondersteld dat de meesten onder hen een redelijke sympathie koesteren voor het Vlaams Belang. Louter en alleen omdat ze volkse, populaire muziek brengen. Zelfs het Vlaams Belang neemt dat zomaar aan. Met hun optreden zouden Lynn en Lotti (iemand zin om een nieuwe cartoon-reeks te beginnen?) dus een flink aantal fans kunnen schofferen. Bij Het Belang zijn ze daarop in hun pen gekropen om onder andere Lynn en Lotti op dat risico te wijzen.

Open brief van mens tot mens

In de open brief aan Helmut Lotti verbaast VB-volksvertegenwoordige Francis Van den Eynde zich erover dat de Gentse zanger aan 0110 deelneemt. Je kunt de brief van Van den Eynde hier nalezen. Lotti zou als ex-VNJ'er toch moeten weten dat Vlaams Belangers geen koppensnellers, lees: onmenselijke mensen zijn. Het uitspelen van Lotti's verleden als VNJ'er lijkt aanstootgevend en provocerend, maar er is een andere uitspraak van Van den Eynde die m.i. nog frapanter is en die indirect aantoont hoe in ons land het hele politieke spectrum verzuurd is geraakt.

Shakespeare door Shakespeare

Onlangs interviewde theatercriticus Wouter Hillaert Van den Eynde nog over zijn visie op cultuur. Het interview staat in het laatste nummer van Rekto:verso en je kunt het ook nalezen op Urbanmag. Het is een van de beste interviews met VB-ers die in de Vlaamse pers verschenen zijn, zeker als het over de visie van de partij op cultuur gaat. Hillaert stelt kritische vragen en laat Van den Eynde en zijn VB-collega Geert De Jaeger echt aan het woord. Wat ze vertellen, is niet zo nieuw, maar het is bruikbaar voor discussie. Er is sprake van argumenten. Geen batterij holle slogans dus. De VB'ers krijgen een persoonlijker gelaat. Je hoort Van den Eynde spreken, veel meer dan dat iemand losweg het VB-programma afratelt.

Dat interview staat in schril contrast met wat Van den Eynde schrijft in zijn brief aan Lotti. “Er is een tijd geweest, mijnheer Lotti, dat artiesten zich wijselijk slechts zeer gereserveerd ten overstaan van de politiek opstelden", aldus diezelfde Van den Eynde.

Er is een tijd geweest…dat de apen nog niet spraken.

Zou het toevallig zijn dat het net Bob Dylan was die net in 1963 net het nummer The Times They Are A-Changin’ schreef?

Van den Eynde moet vast niet veel hebben van de Beat-poets zoals Allan Ginsberg of - dichter bij huis maar ook al dood en begraven - een Vijftiger zoals Lucebert.

Ik ben benieuwd of Van den Eynde ruim anderhalve eeuw geleden ook een gelijkaardige brief naar Richard Wagner gestuurd zou hebben. Als je politiek geladen kunst moet hebben, dan kan je met Wagner een heel eind verder komen.

Idem bij Shakespeare van wie Van den Eynde in het laatste nummer van Rekto:verso zegt “Ik zou Shakespeare wel eens door Shakespeare willen zien”. Wel meneer Van den Eynde, ik heb nieuws voor u, da’s dus ook behoorlijk politiek.

Er is een tijd geweest dat politiek een zaak was van oude wijze mannen

Het probleem met Van den Eynde is dat hij geen onderscheid maakt tussen een mening hebben over de politiek en politicus zijn. Hij gooit beide zaken netjes op een hoopje onder de noemer “aan politiek doen”. Tja, zo is het makkelijk natuurlijk om te stellen dat iedere vorm van meningsuiting een politieke uitspraak is.

Als je van de hele samenleving bovendien politiek hebt gemaakt, is het ronduit arrogant om te claimen dat alleen politici, lees de verkozen stemmen des volks (nou ja), het recht hebben om hier uitspraken over te doen. Van den Eynde is niet de enige Belgische politicus die zich hieraan bezondigd.

Het is een typische vorm van ivoren-toren-denken. Hoe volks het Vlaams Belang - en met hen heel wat andere politieke partijen - zich ook voordoet, toch positioneren ze zich rigoreus boven datzelfde volk wanneer ze claimen dat zij het beste te weten wat er zich in de maatschappij afspeelt omdat 1. zij de realiteit van het politieke apparaat kennen en 2. zij weten hoe het de maatschappij in elkaar zit, wat de mensen denken, voelen en willen.

In plaats van zo arrogant die wij-snater op te zetten waarmee je tegelijkertijd iedereen de mond snoert, zouden onze politici genoeg lef moeten hebben om voor hun eigen mening uit te komen zonder die te verbergen achter een politieke achtergrond of een maatschappelijke achterban. “Nous copains” van de PS van Van Cau is wat dat betreft even erg als het “wij het volk” van het Belang. Het is ego-tripperij zonder het te durven toegeven.

Er is een tijd geweest dat artiesten hun mond hielden en machines lieten schijten op de samenleving

Als een aantal artiesten een mening heeft en daar volop voor uitkomt, dan moeten we daar fier op zijn. Zeker als ze ervoor uitkomen dat het hún mening is. Het is dan ook bijzonder misplaatst om je als zelfverklaarde volkspartij te verzetten tegen een evenement dat zoveel populaire artiesten en zoveel mensen samenbrengt voor zo’n historisch belangrijk en populair gemeengoed, namelijk verdraagzaamheid. ‘t Is eens wat anders dan een zangfeest van het Algemeen Nederlands Zangverbond.

(Politieke pamfletten in de muziek kunnen in onze contreien zolang het maar gaat over zaken of mensen die niet van bij ons komen. Bush te kakken zetten kan je rustig doen, maar toen een aantal Nederlandse rappers twee jaar geleden Ayaan Hirsi Ali Diss even door het spreekwoordelijke slijk haalden, vlogen ze geheid de gevangenis in. Al had die overdreven reactie ook wel te maken met de toen net gepleegde moord op Theo van Gogh. Cabaretier Theo Maassen maakte toen een vlammende parodie op de verkrampte Nederlandse samenleving en haar ambigue houding tegenover vrije meningsuiting.)

Mensen veranderen

En wat Lotti’s lidmaatschap van het VNJ betreft: bij het Belang hebben ze blijkbaar nog nooit gehoord van de levenswijsheid “mensen veranderen”.

Hoewel, zeg nooit nooit.

And the rest is silence...for now


Technorati Tags: , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

--
Posted by Arne S. to Kritiek - Kunst-en Cultuurkritiek at 7/26/2006 01:52:36 AM

Reacties

  1. Now cracks the noble heart...

    Wat is het toch in onze contreien, dat mensen de vrijheid willen te kiezen voor andermans (en eigen) onvrijheid, het recht willen hebben anderen (en zichzelf) het recht te ontzeggen, mondig willen zijn om de ander (en zichzelf) de mond te snoeren? En hoe komt het dat een partij als het Vlaams Belang zo veel stemmen weet te vergaren? Zegt dat ook iets over de andere partijen? Afgezien dat het hele Vlaamse nationalisme mij een nogal 19de eeuwse aangelegenheid lijkt.
    Welke tijd was dat overigens, dat artiesten zich wijselijk gereserveerd ten overstaan van de politiek opstelden? vraag ik mij af als ik het citaat van die meneer Eynde lees. Wijselijk geef je een paar voorbeelden, Arne. Voorbeelden uit vele, lijkt mij. Overigens komt het bij die Eynde meneer niet op, dat het zich wijselijk gereserveerd opstellen ten overstaan van de politiek, óók een politieke stellingname is.
    Wie niets zegt, stemt - bewust of onbewust - toe.
    Maar wat me vooral steeds weer irriteert bij dit soort Eynde mensen, is het verongelijkte toontje. Het is wederom het Vlaamse volk dat tekort wordt gedaan, zo lijkt voortdurend de boodschap van dit soort Eynde figuren. Het zijn juist types als deze Eyndes die duidelijk maken dat iedere handeling - al is het maar het bestellen van een biertje - wat hen betreft een politieke lading heeft.

    Dus: prachtig initiatief die eerste oktober.

    Groet,
    Bertus Pieters

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts