"Herstel" is de naam van de weg, niet van de bestemming

Herstellen wordt vaak gereduceerd tot een individueel verhaal. En niet zelden ook tot een helden-verhaal. Omdat dat makkelijk vertelt. En omdat het ergens hoop geeft, te weten dat anderen je voor gingen om hun leven weer op de rails te krijgen.

Maar het is in wezen een ontmenselijkende manier van naar herstel te kijken. Want wie goed luistert naar elk herstelverhaal, ontdekt al snel dat het een verhaal is van samen. Samenwerken, samen leven, samen luisteren, samen helen. Samen vallen en opstaan.

Een verhaal van velen

Herstel is, zeker als het om langdurige ziekte, chronische ziekte of mentale kwetsuren gaat, geen rechtlijnig verhaal. Een verhaal waarin "beter" niet het enige is wat telt, maar ook "niet slechter", "even beter", "goed genoeg", "menswaardig", "menselijkheid" en vele andere aspecten die het leven van iemand die lijdt betekenis geven.

Zelf gaat mijn herstel grotendeels om het elke dag opnieuw ontdekken wat "goed" en "heilzaam" en "helpend" betekenen. Soms is dat een verhaal dat van minuut tot minuut verandert. Andere dingen blijven langer helpend, tot ze het weer niet zijn.

Daarbij gaat het zeker en vast ook over relaties en dus over andere mensen. Mijn herstelverhaal is een verhaal van velen. Van gedeelde zorg door psychiaters, psychologen, autisme-experts, auti- en add-lotgenoten, partner, familie, vrienden, mijn kinderen, (controle)artsen, autisme-verenigingen, verenigingen die werken rond kwetsbaarheid en herstel, psychiatrisch verpleegkundigen, apothekers, en vele anderen.

Vergeet de afloop

Anders dan bij een heldenverhaal ligt de focus bij menswaardige herstelverhalen niet op "hoe het afloopt". Al is dat vandaag nog te vaak wél het geval. Het is alvast iets waar ik regelmatig zelf nog mee worstel. Het maakt het moeilijk om mededogen te tonen t.o.v. mezelf als het moeilijk gaat. Want zo lang het niet helemaal beter is, is het ergens ook nooit genoeg.

Mijn lief hielp me afgelopen week om daar anders naar te kijken. "Soms geraken dingen bij jou nu eenmaal in de war", zei ze. "En dat is gewoon zo." Waarmee ze me aanmoedigde om minder streng te zijn voor mezelf en liefdevoller te kijken naar wat het betekent om te leven met chronische depressie en vermoeidheid, en met andere gevolgen van leven dat lang onaangepast was aan mijn autistische en add manier van zijn.

Anders, gewoon anders

Tijdens gesprekken met lotgenoten is het me opgevallen dat we vaak veel strenger zijn voor onszelf dan anderen voor ons of voor zichzelf. Alsof we — ondanks onze handicap of andere beperkingen — nog beter ons best moeten doen om niemand anders (en ook onszelf) tot last te zijn. Absurd toch?

Zo blijft het moeilijk om een menselijk beeld te krijgen van wat het vandaag (en morgen) betekent om op een menswaardige manier te leven met hoe we zijn, met onze kwetsuren en onze pijn, onze beperkingen en onze mogelijkheden. Zo blijven we vasthouden aan onrealistische verwachtingen over wat "beter" en "goed genoeg" inhouden.

Waardig autistisch ouder worden

Het is één van mijn drijfveren om de komende jaren onderzoek te doen naar het leven van oudere lotgenoten, van mensen met autisme, ouder dan 40. Om een rijker beeld te krijgen van wat het leven met autisme inhoudt als je ouder wordt.

Binnenkort begin ik aan de opleiding Herstelondersteunende Geestelijke Gezondheidszorg en ik hoop daarmee mijn onderzoek verder te kunnen ontwikkelen. Het is mijn wens om een rist portretten te maken (beeldverhaal, tekst) die een breder, menswaardig beeld geven over wat het vandaag inhoudt om autistisch ouder te worden. Tegelijk hoop ik dat het me ook iets leert over wat in de toekomst nog kan helpen.

Niet alleen mezelf, maar ons allemaal.

#autisme #actuallyautistic #neurodiversiteit #neurodiversity #geestelijkegezondheidszorg #ggz #welzijn #neurodivergentie #adhd #add #autism #herstel #ervaringsdeskundige #kunst #fotografie