Het levensbelangrijke verschil tussen "needs" en "wants"

Dankzij Ilse Noens leerde ik vandaag het Schotse lessenpakket LEANS kennen. LEANS helpt leerkrachten, leerlingen, ouders en ondersteuners omgaan met neurodiversiteit.

Grasduinend door het pakket kwam ik bij een poster die het verschil uitlegt tussen "needs" en "wants", een verschil dat — voor veel neurodiverse mensen — van levensbelang is.

 Eén van de eerste afbeeldingen uit het Schotse LEANS lessenpakket over neurodiversiteit legt het verschil uit tussen "needs" en "wants".

Geen idee hoe ik dit zo 1-2-3 vertaal, maar wat ik wel weet is dat ik heel lang gedacht heb dat mijn "needs" gewoon "wants" waren.

Anders gezegd, dat wat ik "nodig had", gewoon iets was wat ik "wilde", niet uit "noodzaak", maar omdat ik ernaar "verlangde". En zo werd het me ook voorgehouden door mijn omgeving, hetzij uit onwetendheid, hetzij uit onwil.

Ik worstel er nog steeds mee. Vandaag heb ik al mijn plannen afgezegd omdat ik vannacht niet geslapen heb. Overprikkeling, het gevolg van een vakantie lang "aan staan" en te weinig hersteltijd en alleen-tijd, een te grote hoeveelheid tijd die moest ingevuld worden met het bedenken en organiseren van allerhande dingen.

Nodig zijn: middagdutjes, rust en een beetje regelmaat. Tijd voor mezelf. Ook al weet ik dat, het voelt nog altijd als opgeven, als me aanstellen, als "een luxe" die ik mezelf veroorloof om die tijd te nemen.

Alleen, als het een luxe was (een "want") in plaats van een "noodzaak", waarom ben ik dan sinds mijn vijftiende chronisch vermoeid, sukkelde ik van de ene depressie in de andere om tenslotte zeven jaar geleden volledig uitgeput in het ziekenhuis te belanden (om dat drie jaar later nog eens over te doen)?

Een vriend van me zei me onlangs dat ik mezelf nu eens eindelijk moest respecteren. Hij zei het kordaat, en liefdevol. Want hij ziet dat ik mezelf tekort doe.

Het leven volgens mijn noden is me nog altijd vreemd, geen wonder als je weet dat ik 36 van mijn 43 levensjaren hier geleefd heb alsof mijn noden een luxeprobleem waren.

Zoveel gewoontes en verwachtingen om om te buigen terwijl het leven op volle snelheid door raast. Zal ik er ooit in slagen om te leven met voldoende respect voor mijn noden? Voor wat mijn autisme en adhd, en de lichamelijke tol van chronische depressie en vermoeidheid van me vragen?

"Fairness is about meeting needs" staat er op de volgende slide in het lessenpakket. En ik breek. Want in hoeverre was / is het leven aangepast aan mijn noden (noden, geen wensen), zelfs al probeer ik ernaar te leven? 

Ik breek, want ik besef dat ik van ver kom, dat ik, met de hulp van artsen, mijn ouders, mijn familie en vrienden, hulpverleners allerhande (psychiater, psychologen, therapeuten), lotgenoten, stap voor stap een omgeving probeer te creëren waarin dat leven met respect voor die noden wat meer mogelijk wordt.

Ik breek, want er zijn dagen dat ik me zo ontzettend kwetsbaar voel, dat ik voel dat die hulp niet vanzelfsprekend is, dat ze snel kan verdwijnen, dat ze fragiel is. Dat het zo snel gebeurt dat mensen reageren met "stel je niet aan", of "zet je erover" of "doe niet zo flauw". Of "dat is voor niemand anders een probleem dus waarom zou dat dan moeilijk zijn voor jou?"

Het schooljaar is begonnen. En wellicht zal er over een aantal weken weer een nitwit zijn die wat aandacht probeert te trekken met een lulverhaal over te veel labels. Terwijl de essentie is dat die labels manieren zijn om passende aandacht en hulp te vragen voor essentiële noden, geen verzuchtingen van verwende mensen.

Als we onze kinderen en andere generaties willen behoeden voor chronische kwetsuren zoals degene die ik heb, als we bovendien neurodiverse kinderen willen helpen floreren en opgroeien tot gezonde volwassenen die op hun manier belangrijk zijn voor hun omgeving en voor de samenleving, dan begint het bij een passend respect voor hun noden.

#ActuallyAutistic #autisme #autismespectrumstoornis #adhd #adhdchallenges #Welzijn #onderwijs #neurodiversity #neurodiversiteit #autismawareness #ervaringsdeskundige #geestelijkegezondheid #geestelijkegezondheidszorg #psychiatrie #Psychologie