Brief aan Maarten Inghels

Ik dicht niet voor de poëzie. Ik dicht voor het leven.Weet je waar het dichterscircus me aan doet denken? Aan veredelde zwaardvechters. Mensen die hun kunst beoefenen in tournamenten waarvan niemand nog weet waar ze voor dienen. Tijdens een oorlog valt er geen land met ze te bezeilen. Ze zouden geen slagveld meer herkennen mochten ze er één zien. Dichters. Het zouden de levenskunstenaars moeten zijn, de bakkers, de slagers, de guerillero's van de joie de vivre, de terroristen van de vitaliteit.

Het dichterscircus. Vormfetisjisten die nauwelijks nog goeiedag kunnen zeggen en het nog menen ook. Die weten wat het betekent, zonder het te verfoeien als platvloers, populistisch en oppervlakkig. Mensen die het spreken, het oreren, het ratelen en het reutelen tot een kunst om de kunst hebben verheven, waardoor ze nauwelijks nog de vragen horen om zich heen.

Iedere ontmoeting Maarten, is voor mij een vraag. Iedere ontmoeting is de kans op een ontdekking. Iedere mens is geboren met een vraag voor het leven. En allen trachten we op onze manier uitdrukking te geven aan die vraag. En dus praten we. Tot we een luisterend oor vinden. Geen sympathie, geen empathie, maar een Ander die ons Eigen laat zijn. Iemand die luistert zodat we plotseling onszelf horen. En we eindelijk dé vraag kunnen stellen die zo diep in ons verborgen ligt.

Pas dan, pas dan kan een dichter spreken.

Misschien zijn we geen dichters Maarten. Misschien zijn we gewoon mensen en waren dichters vroeger de grote luisteraars die hun kunst tot een kunstje herleid hebben, een trukendoos, een toverdans met toverwoorden, mystiek in een stuk of wat gedichten. Ik beken Maarten, ik heb het ook gedaan. Straffer nog, ik merk nog iedere dag hoe veel ik nog te leren heb.

Gisteren las ik iets wat m'n leven verandert. Dat het mooiste in een gesprek is dat de ander stilvalt. Omdat ze eindelijk gezegd heeft wat er te zeggen valt. Het deed me beseffen hoeveel er nog te ontdekken valt in een wereld die nauwelijks stiltes verdraagt, en dan bedoel ik echte stiltes, geen stiltes van angst, geen nazinderende echo van bevelen, geen huiverende ingehouden huilen van schuldbesef, geen schaamte, maar stilte zoals je die vindt wanneer je met je geliefde aan het einde van een dag vol heerlijke toevalligheden aan het einde van je wandeling aan een veld komt - het is augustus, er steekt een bries op achter je - blaast een lok van achter haar oor, en je samen naar de einder kijkt, zon zijdelings op haar gezicht, daar. Die stilte.

Als een dichter iets voor de wereld kan doen, dan is het haar te laten zien hoe ze is op een manier die respect en aanvaarding mogelijk maakt. Als ik een dichter wil zijn, dan liefst een dichter die het oordeel uitstelt tot dat het niet meer hoeft en men het vergeten is. Als ik een dichter wil zijn, dan liefst één die verdwijnt als z'n taak volbracht is, in een buschauffeur die een dame groet op de nachtbus, een praatje maakt en luistert naar haar verhaal - ze is ... - of een kleuter die tijdens het eten even de hand van haar oom aanraakt, uit liefde, de dingen die Mark groet, je kent ze wel, iemand die het leven leidt zonder het voortdurend te willen claimen.

Het is een diep verlangen. En ik heb nog een hele weg te gaan.

Grappig dat je marketing noemt. Laat het nu net daar zijn dat ik mensen heb ontmoet die me echte mensenliefde hebben getoond. Marketing draait om mensen en vooral: hoe verspreid je waardevolle ideeën zodat ze bij de mensen terecht komen die ze het meeste nodig hebben. Seth Godin - what's in a name - is zo iemand. Wat Barrack Obama zegt, is een verhaal dat hij ook al een tijdje uitdraagt.

Marketing. Poëzie. Het zijn slechts labels om de richting aan te geven waarin mensen op zoek gaan naar wat hen drijft. Een tijdje geleden heb ik labels afgezworen. Ik kon me niet vinden, er waren geen kleren die me pasten. Copywriter, branddigger, storyteller, marketeer, dichter, broer, minnaar, geliefde, klootzak, ... Het is zo gemakkelijk om je erin te verliezen. Net zo gemakkelijk om te zeggen dat iets marketing is en het dan te verfoeien. Ik neem het je niet kwalijk. Verre van. Ik deel je boosheid, je ongenoegen over het soort marketing dat je verfoeit. Maar het is nooit de marketing, het is nooit de poëzie, het zijn nooit de copywriters, de politici, de soldaten, de moslims, de joden, de idioten, de intellectuelen, de noem-maar-op-als-je-kunt.

Systemen zijn echo's van mensen en macht die vaak in stand worden gehouden omwille van het systeem, de herkenbaarheid, de orde. Het zijn machinaties, machines die soms eindeloos verfijnd worden tot we niet meer weten waarvoor ze dienen. En heel vaak worden we gedwongen om in die machinaties te blijven leven. Waarom? God mag het weten. Omdat het hoort? Omdat het voortvloeit uit wat gisteren was en omdat het ons leidt naar wat morgen zal zijn? Omdat we niet anders kunnen? Wat is er gebeurd met wat we 'anders willen'? Aan ieder systeem lag ooit een wil ten grondslag.

Als je het poëziegebeuren beschrijft dat je gisteren hebt meegemaakt, kan ik het niet helpen om aan dat soort systemen te denken.

Maar liever dan ze te verfoeien - wat ik gaarne doe - zal ik ze toch altijd liever als een kans zien om er een onvervuld verlangen in te zien, van honderden mensen die zich elk op hun manier willen uitdrukken, maar er nog altijd niet in slagen. Die zichzelf willen zijn, maar het niet kunnen, niet durven.

Ik wil, als dichter niets liever, dan dat ze zichzelf gelukkig maken. Ik wil hen het vertrouwen en het plezier geven om zelf te ontdekken hoe dat kan, hoe dat gaat.

Wat ik daarvoor moet doen? Het eerst zelf ontdekken.