Leuk, een autist

14 IX 2020

Er moet me iets van het hart.

En misschien zal het hard klinken.

Maar dan is dat maar zo. 

Het is gericht aan mensen die — zonder dat ze het zo bedoelen of doorhebben — mensen met autisme "leuk" of "interessant" vinden, tot het lastig wordt.

Dan heb ik het over mensen die autisme en mensen met autisme fijn vinden als een verrijking van hun leven, hun wereldbeeld en hun denken. Op één voorwaarde: dat het leuk blijft. Een beetje vreemd is leuk, maar al te gek moet het niet worden.

Het is een beetje zoals met verzamelaars van kunst van psychiatrische patiënten. Allemaal leuk en boeiend, zolang iemand anders maar voor die patiënten zorgt. Of zolang de ellende uit het leven van die mensen maar niet te dichtbij komt.

Speciaal, kunstenaar, red monkey, dwarsdenker, autist, dromer, hoogsensitief, tegendraads, vreemde eend, rare, mens met een aparte handleiding, buitenbeentje, ... het doet me denken aan de specerijen die je in je keukenkast zet om je gerechten te kruiden. Lekker, zolang het maar niet overheerst. Goed om op smaak te brengen, maar geen basisingrediënt. 

Waarom schrijf ik dit eigenlijk?

Om de mensen te bedanken van wiens leven ik op geheel eigen wijze volwaardig deel mag uitmaken (en vice versa). 

Om zichtbaar te maken dat mensen met autisme even hard ergens bij willen horen als mensen zonder autisme. We zijn in de eerste plaats mensen. Mensen die informatie en prikkels op een andere manier verwerken.

Omdat ik gezien heb hoe mijn autisme (en dat van anderen) tot spanningen geleid heeft op school, thuis, in relaties, met  kinderen, met collega's, buren e.a. Dan was ik in hun ogen lastig, lui, agressief, raar, onvolwassen en ik weet niet wat nog meer. Die spanningen zijn ontstaan uit misverstanden die in de toekomst misschien vermeden kunnen worden door een beter begrip (bij alle betrokkenen) van wat autisme betekent voor de relaties waarin autisme een rol speelt. Want au fond we delen eenzelfde frustratie: ook wie autisme heeft, is even vaak het gedoe dat autisme teweeg brengt moe.

Zelf heb ik vaak genoeg geprobeerd om mijn autisme "weg" te werken. Wat alleen maar kan als je de mens met autisme wegwerkt. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. En geloof me, jezelf wegwerken is geen pretje (het werkt ook niet).  Weggewerkt worden is al evenmin leuk.

In een tijd waarin onze samenleving keihard gedomineerd wordt door efficiëntie-denken en economische rendabiliteit in alle geledingen van ons leven, zie ik hoe langer hoe meer mensen weggewerkt worden, of ze nu autisme hebben of niet. Het zal ook niet toevallig zijn dat ons zelfmoordcijfer zo hoog is. Stuk voor stuk mensen die zichzelf wegwerken omdat ze niet meer kunnen "functioneren" in de samenleving. Dat wegwerken zie je ook in de statistieken. Hoe meer mensen weggecijferd kunnen worden uit de ziektecijfers of werkloosheidscijfers, hoe beter.

Ik kan even geen passend slot bedenken voor deze bedenkingen.  Behalve dan dat het me triest en kwaad maakt als er pas nadat ze weg zijn lovend wordt gedaan over de talenten, de kunst, de inzichten van mensen die "anders" waren. Misschien omdat ik een afkeer heb van de goedbedoelde lofzang op uitzonderlijke talenten van mensen die "anders" zijn in de literatuur over diezelfde mensen. Misschien omdat ik pas geloof dat die waardering over dat "verrijkende" van ons anders zijn oprecht is, als we erin slagen zo samen te leven dat we echt iets aan elkaars leven bijdragen.