Dove-reclame is postmodern. Stranden in het zicht van de werkelijkheid.

(via: branddna)

Perceptie. Enkele jaren geleden was het nog hét politieke stopwoordje. Vandaag is het alweer vervangen door, tja, u zegt het maar.

Die perceptie-hype had iets postmoderns, maar postmodern was ze niet. Het ging eerder om een doorgeschoten symptoom van het postmoderne idee dat je naast de history evengoed een herstory had en dat beiden evenwaardig naast elkaar konden bestaan, met elk hun eigen waarheden.

Dat alles perceptie is, kun je moeilijk een postmoderne gedachte te noemen. Het postmodernisme gebruikte het idee van de evenwaardige percepties om aan te tonen dat de grote verhalen niet het alleenrecht hadden op "de waarheid" of "de werkelijkheid". Zaken als chaos en hypercomplexiteit moesten opnieuw een intellectueel bestaansrecht krijgen, zonder in nihilisme te vervallen welteverstaan. Want, was het met dat onoverzichtelijke geheel aan gelijkwaardige mogelijkheden niet zo dat nu plotseling alles te rechtvaardigen viel? Had het nog zin om een mening te hebben? Kon je nog een mening hebben?

Niet iedere mening is waardeloos. Wat ik van het postmodernisme (en vooral haar literatuur) onthouden heb, is dat je je eigen waarneming nog kritischer gaat bevragen dan voorheen, dat zaken als "nooit" en "altijd" even sterfelijk zijn als de mensen die ze gebruiken. Wanneer je een padstelling tegenkomt, is er altijd nog de hoop dat je eruit kunt geraken door een ander te raadplegen. Het postmodernisme als sociale ideologie? Het zou kunnen.

Maar die bevrijdende, hoopgevende kracht van "perceptie" kan evengoed gebruikt worden om je het zwijgen op te leggen.

Alle meningen mogen dan wel gelijk zijn, maar "ik ben ouder", "wij zijn met meer", "ik ben een specialist", "wij hebben meer ervaring", en dus heb ik gelijk. Of nog: "je hoeft er niet zo zwaar aan te tillen" en "het lijkt erger dan het is". En de ergste dooddoener: "het is een kwestie van perceptie, we denken eigenlijk hetzelfde". All opinions are equal, but some...

In een wereld van absolute vrijheid, speelt de macht van het getal vaak een grotere rol dan we willen toegeven. Hij/zij met de meeste volgelingen, de meeste stemmen, de grootste oplage, het sterkste verkoopscijfer, krijgt het gelijk aan zijn of haar kant. Het zou "per definitie" democratisch kunnen zijn, maar of het intellectueel eerlijk is, is een andere vraag.

"Perceptie" is een voordehandliggende excuustruus om meningen te herleiden tot sociaal gebabbel, geroezemoes. Gericht luisteren is daarmee in één klap overbodig gemaakt. Chaos is niets meer dan een berg rommel en hypercomplexiteit is een vorm van overbodige wildgroei.

In plaats van de wereld te tonen zoals ze is, zijnde een plaats van onneindig veel mogelijkheden, wordt ze gereduceerd tot het doembeeld van een plek die overwoekerd zal worden door onkruid, vernietigd zal worden door termieten of kapotgegroeid door kanker. Tenzij... tenzij er naar die "ene" stem geluisterd wordt die de chaos en de wildgroei onder controle kan krijgen. Pure retoriek. Het is spelen met percepties, het is hetzelfde maar dan anders.

Dove dan. Het cosmeticamerk maakte vorig jaar al komaf met het klassieke schoonheidsideaal in de reclamewereld. Schoonheid op maat van mensen, dat was de toekomst. Echt helemaal "web 2.0". De consument moet je product naar believen kunnen "pimpen", kunnen aanpassen naar zijn of haar smaak, naar zijn of haar levensstijl. Het product moet een verlengstuk zijn van de identiteit van de gebruiker. Schoonheid op maat van de gebruiker? Dove laat anderen je eigen schoonheid zien, niet de onbereikbare schoonheid van één of ander fotomodel. Geniaal, het kan niet persoonlijker. En tegelijkertijd toch zo banaal. Just do it. Idem en ook wereldklasse.

Wat is schoonheid dan? Schoonheid is geen vorm van perfectie, maar het vooruitzicht van perfectie dat strandt in het zicht van de werkelijkheid.

Perceptie.

Maar dan één die de wereld maakbaarder maakt, draaglijker ook. Het doet je hopen op beter. Het doet je ogen en oren telkens opnieuw opengaan.

Geloof me vrij, "je weet echt niet wat je ziet"